ปี 2545 องค์กรภาคเอกชนและภาคประชาสังคม รวม 4 องค์กร ประกอบด้วย บริษัท ปตท. จํากัด (มหาชน) โดย นายวิเศษ วิบาล กรรมการผู้จัดการใหญ่ มูลนิธิหมู่บ้าน ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ การเกษตร (ธ.ก.ส.) และสํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ลงนาม ความร่วมมือในการจัดตั้ง “สถาบันส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน” เพื่อทําหน้าที่ประสานความร่วมมือกับ สถาบันการศึกษา ภาคธุรกิจเอกชน และภาคประชาชนในการพัฒนาวิสาหกิจชุมชน ภายใต้ความร่วมมือ ของทั้ง 4 ภาคี โดยแต่ละภาคีมีบทบาทหน้าที่สนับสนุนการดําเนินงานด้านต่าง ๆ อาทิ ธ.ก.ส. สนับสนุนด้านการพัฒนาวิสาหกิจชุมชน สวทช. สนับสนุนด้านการวิจัยและพัฒนา มูลนิธิหมู่บ้าน สนับสนุนด้านบุคลากร ข้อมูลและสื่อ และ ปตท. สนับสนุนด้านการพัฒนาธุรกิจการตลาด รวมทั้ง เป็นองค์กรหลักในการสนับสนุนเงินทุนการดําเนินงานแก่สถาบันส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน

สถาบันส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน มุ่งเน้นการขับเคลื่อน การส่งเสริมสนับสนุนการพัฒนาวิสาหกิจชุมชน ให้เติบโตและเข้มแข็ง ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ให้ชุมชนค้นพบศักยภาพทั้งด้านทรัพยากรและภูมิปัญญา พัฒนาและปรับปรุงการจัดการการผลิต การแปรรูปและการตลาด เพื่อให้ชุมชนและท้องถิ่นเพิ่มขีด ความสามารถในการพึ่งตนเองของครอบครัวและชุมชนในทุกขั้นตอน และเพื่อเป็นการสร้างเสถียรภาพ และการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ สร้างระบบสวัสดิการและความมั่นคงในการดําเนินชีวิตแก่ครอบครัว ชุมชน เพื่อลดภาระของรัฐในการจัดมาตรการและระบบสวัสดิการต่าง ๆ ให้แก่ชุมชน และขับเคลื่อนให้ ระบบเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศมีรากฐานที่มั่นคงก่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน